Leven en werk van Achilles De Maertelaere - Bentos
Achilles De Maertelaere is geboren in Gent (B) op 5 september 1882. Hij is de zoon van Karel (Carolus Ludovicus) De Maertelaere (1856-1940) en Pélagie Van Laecke (1856-1931). Hij heeft een oudere broer Polydoor (1881-1935), een jongere broer Ernest (1886-?) en een jongere zus Sylvie (1892-1989). Een vijfde kind van de familie, Sylvain, overlijdt kort na zijn geboorte in 1890.
Achilles De Maertelaere is nooit getrouwd geweest en heeft geen kinderen gehad. Tot 1931 leeft hij bij zijn ouders. Bij het overlijden van zijn moeder trekt hij met zijn vader in bij de familie van zijn zus Sylvie in de Prinsenstraat (nu Mirabellostraat), in het Prinsenhof. Hij blijft inwonen bij zijn zus (eerst in de Prinsenstraat, later aan het Heldenplein in Malem) tot aan zijn dood op 24 april 1964.
Zijn atelier is heel zijn leven gevestigd in de Provenierstersstraat, 25, in het Oud-Begijnhof Sint-Elisabeth. Hij zal er zijn atelier houden tot ca. 1960-1961 toen het hem wegens ouderdom niet meer mogelijk was om verder te werken.
Waarom De Maertelaere Bentos is geworden, wordt uitgelegd in diverse bijdragen van de Ghendtsche Tydinghen: in het Sint-Elisabethbegijnhof leefde een andere wat oudere kunstenaar met de naam De Maertelaere (Edmond 1876-1938), wat zorgde voor verwarring. Daarom koos hij voor de lichtjes aangepaste naam van zijn vriend Henri Frans, genaamd Bento, een circusartiest die soms als model poseerde en die hij zou hebben leren kennen in de sportvereniging. Achilles De Maertelaere maakt voor hem de muurschilderingen van zijn koffiehuis in de Lammerstraat (Café Bentos). Hij zal ook twee mooie werken schilderen waar 'Henrietje', zoals Achilles De Maertelaere hem noemde, thuis aan tafel de krant leest en zijn vrouw het eten voorbereidt. Deze schilderijen hingen tijdens de tweede wereldoorlog in het tweede café van Bentos, op de hoek van de Wondelgemstraat en de Filips Van Cleeflaan, waar het café nog altijd bestaat.
Achilles De Maertelaere heeft in het begin van zijn carrière zijn werken gesigneerd met zijn echte naam "Ach. De Maertelaere" (soms ook Demaertelaere). Dit doet hij zeker tot tijdens WO I : de affiche voor de Wereldtentoonstelling van 1913 b.v. is met zijn naam gesigneerd. Ook op de tentoonstellingen van Kunst en Kennis van 1912 en 1916 staat hij vermeld onder de naam Achilles De Maertelaere, terwijl op deze van 1921 hij exposeert met zijn artiestennaam Achilles Bentos. Na de oorlog verandert dit dus: hij kiest voor de kunstenaarsnaam, zeker vanaf het begin van de jaren '20; inderdaad, de oorlogsmonumenten van 1921 zijn beide gesigneerd met resp. "Ach. Bentos D.M." en "Ach. Bentos". Van dan af zal hij de naam Achiel Bentos dragen, soms nog met de toevoeging D.M. Zelden zal hij nog signeren met zijn officiële naam. Op enkele werken lezen we ook soms de signatuur "Ahileo De Maertelaere" (in Esperanto dus).
Volgens sommige bronnen in Achiel De Maertelaere opgeleid als goudsmid. Wat zeker is, is dat hij school liep in de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Gent vanaf 1894-95. Hij zal er verschillende eerste prijzen weten binnen te halen (Academische werken). Hij zal er afstuderen met twee prachtige proeftekeningen die ook de eerste prijs zullen krijgen, in 1903-1904. In 1912 dingt hij mee voor de driejaarlijkse Prijs van Rome voor beeldhouwkunst. 75 jonge kunstenaars doen er dat jaar mee. Achilles De Maertelaere wordt geselecteerd, samen met vijf anderen, voor de 'defintieve wedstrijd'. Arthur Dupon zal dat jaar de prijs van Rome binnenhalen. Gekende kunstenaars zullen het dat jaar niet tot de defintieve wedstrijd brengen, zoals Eugène Canneel, Jozef Cantré (die o.a. het monument van Edouard Anseele aan het Zuid heeft gemaakt), Alfred Courtens, Oscar De Clerck, Oscar Jespers, Leon Sarteel of Victor Voets.
Op de Academie is hij een leerling van zowel vader Jules E. Van Biesbroeck als diens zoon Jules P. (jr.). Vermoedelijk door hun toedoen wordt Achilles betrokken bij de socialistische beweging in Gent (Sociaal geëngageerd werk) . Zo zal hij in zijn jonge jaren enkele muurschilderingen van groot formaat uitwerken voor o.a. Ons Huis in Gent (Bond Moyson), voor het volkshuis "De Zon" in Wetteren, enz. Hij zal ook meerdere affiches ontwerpen voor socialistische evenementen, zoals de opening van de magazijnen van Vooruit in 1899. Hoewel veel van die werken niet specifiek gedateerd zijn, lijken ze voor Wereldoorlog I te moeten worden geplaatst. Hij zal ook een portret maken van Edward Anseele (1856-1938) ter gelegenheid van zijn 75e verjaardag in 1931. In 1934 maakt hij nog het grafmonument voor vakbondsleider Jan Samijn.
De meest iconische schilderij is ongetwijfeld het grote doek dat een tijdlang in de 1 Mei-stoeten in Gent werd gedragen, "De klok slaat 5 ure! Half slapend gaan zij naar 't fabriek" dat nu in Floreal in Blankenberge hangt.
De schilderij staat nog steeds symbool voor de sociale strijd in Gent, meer specifiek tegen de kinderarbeid. Recent werd door Paule Verbruggen een artikel aan dit werk gewijd.
Voor de wereldtentoonstelling van 1913 heeft Achilles De Maertelaere verder meegewerkt met de Van Biesbroecks. Hij schildert een groot doek getiteld "Allegorie van de textielnijverheid" dat werd tentoongesteld in de vestibule en hangt nu in het Industriemuseum in Gent. Ook ontwerpt hij een affiche voor het 1e Socialistisch Internationaal Congres van Lichamelijke Opvoeding.
Achilles De Maertelaere is, vermoedelijk onder invloed van zijn socialistisch gedachtegoed, een internationalist. Hij leerde Esperanto en zal enkele keren zijn werken in Esperanto signeren. Hij zal zelfs een (post-mortem?) portret maken van Ludwig L. Zamenhof (1851-1917), de stichter van de Esperantobeweging. Er bestaan ten minste drie portretten van Zamenhof. Een schilderij in een rechthoekige frame hangt nog steeds in het Esperanto-museum in Wenen (Oostenrijk) terwijl een ander in een ovale kader gestoken is. Tenslotte kennen we een mooi portret in sanguine uit het archief van AMSAB.
Als kunstenaar met een heel academische stijl loopt Achilles De Maertelaere duidelijk niet de ontwikkelingen van de kunst achterna. Zijn thema's (portretten, naakten, mythologie) zijn op en top klassiek. Hij stelde verschillende malen tentoon in de driejaarlijkse Salons van Gent (o.a. 1922, 1925, 1937) en nam meerdere malen deel aan de tentoonstellingen van Kunst & Kennis (als Achilles De Maertelaere in 1912 en 1916, als Ach. Bentos in 1921, 1923, 1929, 1936 en 1937) en heeft meegewerkt aan een kunsttentoonstelling van "Geluk in 't werk". De vereniging (soms vermeld als volksmaatschappij) telde o.a. een afdeling Turnen, waarbij hij blijkbaar aangesloten was.
Hij is een van de stichters van het Nationaal Verbond van Kunstschilders en Beeldhouwers van België, dat in Gent op 1 oktober 1922 werd opgericht.
Achilles De Maertelaere wordt in januari 1940 aangesteld als docent voor de Academie voor Schone Kunsten in Eeklo. Hij doceert boetseerkunst op de avondschool en boetseer- en schilderkunst op de zondagschool. In september 1951 neemt hij er ontslag.
Achilles De Maertelaere overlijdt op 24 april 1964 in Malem (Gent), bij zijn zus, op 82-jarige leeftijd. Bij zijn overlijden verscheen o.a. een artikel in Vooruit.
